Te Hoog Cholesterol               

Bij u is een verhoogd cholesterolgehalte in het bloed vast gesteld [hypercholesterolemie]. Een te groot cholesterolgehalte vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Daarom is het belangrijk dat uw cholesterolgehalte omlaag gaat. Meestal kunt u daarzelf wat aan doen.

Op deze pagina geef ik u uitleg waardoor een te hoog cholesterolgehalte ontstaat en wat u zelf kunt doen om het gehalte verlagen.

Cholesterol

Cholesterol is een vetachtige stof die het lichaam nodig heeft als bouwstof voor lichaamscellen en hormonen. Zonder cholesterol kan het lichaam niet goed functioneren. Maar een teveel ervan is schadelijk. Het meeste cholesterol maakt het lichaam zelf in de lever, een klein gedeelte neemt het rechtstreeks op uit de voeding. Normaal gesproken maakt het lichaam precies voldoende cholesterol om goed te kunnen functioneren.

GOED EN SLECHT CHOLESTEROL

Olie en vet lossen niet op in water. Zo is het ook met vetten en cholesterol in het bloed. Kleine bolletjes cholesterol worden daarom omgeven door een laagje eiwit en op die manier vervoerd door het bloed. De twee belangrijkste eiwit-cholesteroldeeltjes zijn LDL en HDL:

-          Het LDL vervoert het cholesterol naar de verschillende delen van het lichaam. Onderweg kan cholesterol zich gemakkelijk in de wanden van slagaders nestelen en zo een vernauwing veroorzaken. LDL-cholesterol wordt daarom ook wel slecht cholesterol genoemd.

-          Het HDL voert het teveel aan cholesterol juist af naar de lever. De lever zorgt ervoor dat het cholesterol in de darmen komt en vervolgens via de ontlasting wordt uitgescheiden. HDL-cholesterol wordt daarom ook wel goed cholesterol genoemd.

Wanneer is uw cholesterolgehalte te hoog

Het cholesterolgehalte wordt gemeten met een bloedonderzoek. Van nature kan het cholesterolgehalte sterk schommelen. Een hoge waarde kan een uitschieter zijn. Daarom is het wenselijk om twee of drie bloedonderzoeken te doen [met minimaal een week ertussen]. Het cholesterolgehalte in het bloed wordt uitgedrukt in millimol per liter [mmol/l]

De cholesterolwaarden in het bloed

Bloedcholesterolgehalte in mmol/liter uitslag

Bij een cholesterolonderzoek wordt de totale cholesterolwaarde in het bloed gemeten.. Bij een waarde hoger dan 5,0 mmol/liter is er sprake van een te hoog cholesterolgehalte.

Bij het tweede en eventuele derde onderzoek wordt ook het HDL- en triglyceridengehalte bepaald [triglyceriden zijn een soort vet]. Voor dit onderzoek moet u nuchter zijn. Uw arts berekent de totaal-cholesterol / HDL-cholesterol verhouding. Dit is een betere voorspeller voor het krijgen van een hartziekte dan alleen het totaal-cholesterol. Een HDL-cholesterolgehalte dat lager is dan 0,9 mmol/liter is aan de lage kant. Het HDL-gehalte komt zelden uit boven de 2,0 mmol/liter. Het normale triglyceride-gehalte is lager dan 2,2 mmol/liter. Hoe lager het gehalte, hoe beter het is.

Oorzaken van een te hoog cholesterolgehalte

Door een aantal oorzaken kan het cholesterolgehalte in het bloed te hoog zijn, namelijk:

-          Het eten van veel verzadigd vet; Als er veel vet - met name veel verzadigd vet - in de voeding voorkomt, maakt het lichaam meer cholesterol aan. Hierdoor stijgt het cholesterolgehalte in het bloed.

-          Het eten van veel cholesterolrijke voedingsmiddelen; Ook de consumptie van cholesterolrijke voedingsmiddelen kan het cholesterolgehalte in het bloed verhogen. De ongunstige invloed van voedingscholesterol is echter minder sterk dan van verzadigd vet. Voedingscholesterol komt vooral voor in eidooier, melkvet - dus in volle zuivelproducten, volvette kaas en roomboter - vlees en vleeswaren, orgaanvlees zoals lever en niertjes en de vleeswaren die daarvan gemaakt zijn. Garnalen, paling en schelvislever bevatten ook veel cholesterol.

-          Een te hoog lichaamsgewicht; Bij overgewicht veranderen processen in het lichaam waardoor het cholesterolgehalte in het bloed hoger wordt.

-          Erfelijke aanleg; Sommige mensen hebben een aangeboren neiging tot een veel te hoog cholesterolgehalte in het bloed. Dit wordt erfelijke hypercholesterolemie genoemd. Een dieet helpt dan onvoldoende. Daarom zijn meestal medicijnen nodig om het cholesterolgehalte te verlagen. Als bij uw directe familieleden [ouders, broers of zussen, ooms of tantes] al op jonge leeftijd hypercholesterolemie of hart- en vaatziekten voorkomen [tot 60 jaar], is het verstandig dit aan uw arts te melden.

-          Andere oorzaken; voor een te hoog cholesterolgehalte kunnen zijn: een traag werkende schildklier, suikerziekte [diabetes mellitus] en gebruik van bepaalde medicijnen.

Gevolgen van een te hoog cholesterolgehalte

Van een te hoog cholesterolgehalte merkt u zelf niets, maar een verhoogd cholesterolgehalte leidt op den duur tot het dichtslibben van slagaders [atherosclerose]. Hierdoor krijgen de achter liggende organen [bijvoorbeeld het hart of de hersenen] te weinig bloed of helemaal geen bloed meer. Een hartinfarct, beroerte of andere vaatziekten kunnen het gevolg zijn.

Het cholesterolgehalte verlagen

Cholesterolgehalte in mmol/liter Omschrijving Advies:

Nader onderzoek naar oorzaken.

Met de Richtlijnen Goede Voeding kan het cholesterolgehalte met 10 - 15% worden verlaagd. Bij een cholesterolgehalte boven de 6,5 mmol/liter is het zinvol uw voedingspatroon te bespreken met een diëtist[e]. Een diëtist[e] gaat samen met u na wat de belangrijkste bronnen van verzadigd vet en voedingscholesterol zijn in uw voeding. Zij/hij kan een advies op maat geven over smaakvolle alternatieven en minder vette bereidingswijzen. Bij een cholesterolgehalte van 6,5 mmol/liter of meer worden indien nodig ook medicijnen voorgeschreven [vaak betreft dit mensen met meerdere risicofactoren, zoals hoge bloeddruk, suikerziekte en een doorgemaakt hartinfarct]. Meestal wordt na 3 maanden uw cholesterolgehalte opnieuw gemeten. Op grond van de uitslag wordt de behandeling eventueel aangepast. Voor iedereen geldt het advies: afvallen bij overgewicht en een gezonde leefstijl [waaronder stoppen met roken].

Minder verzadigd vet

De Richtlijnen Goede Voeding worden aan iedereen geadviseerd. In die Richtlijnen staat onder andere dat het belangrijk is gevarieerd te eten en matig te zijn met verzadigd vet. Een goede balans bereikt u door verzadigde vetten te vervangen door oliën en dieetvetten en door meer brood, aardappelen [rijst of pasta], peulvruchten, groenten en fruit te eten. Daardoor krijgt u minder verzadigd vet en meer onverteerbare vezels binnen. Dat is goed voor uw gezondheid.

Van sommige producten is bekend dat ze rijk aan verzadigd vet zijn. Denk bijvoorbeeld aan boter, slagroom en speklappen. Maar verzadigd vet zit ook in allerlei andere producten zonder dat dit echt duidelijk is. Dit wordt wel "verborgen" vet genoemd. Er zit veel verborgen verzadigd vet in bijvoorbeeld kaas, worst, volle melk, koekjes en chips. Door het eten van deze producten krijgt u ongemerkt veel verzadigd vet binnen

Om een gezonde keuze te vergemakkelijken, vindt u hieronder een overzicht van voorkeursproducten bij een te hoog cholesterolgehalte.

Voorkeursproducten bij een hoog cholesterolgehalte

* bevat vooral veel onverzadigd vet

Cholesterolverlagende medicijnen

Met het aanpassen van de voeding kunnen veel mensen hun cholesterolgehalte 10 tot 15% omlaag brengen. Als aanpassing van de voeding na drie a zes maanden geen of te weinig effect heeft, zijn er geneesmiddelen die kunnen helpen. Vaak krijgen mensen die een hartinfarct hebben gehad of een dergelijke aanleg hebben voor een hoog cholesterolgehalte [erfelijke hypercholesterolemie] direct medcijnen voor geschreven. Naast medicijnen blijft aandacht voor de andere leefstijlaspecten belangrijk.

Medicijnen

Bij een te hoog cholesterolgehalte in het bloed kunnen verschillende medicijnen worden voorgeschreven. Sommige medicijnen remmen de aanmaak van cholesterol [cholesterol-syntheseremmers]. Andere geneesmiddelen binden het cholesterol in de darmen waardoor het niet kan worden opgenomen in het bloed [galzuurbindende harsen]. Van fibraten is niet precies bekend hoe ze werken.

In de handel zijn de medicijnen

Stofnaam In de handel als:

*** Is door fabricant Bayer in Leverkusen [D] na vele problemen uit de handel genomen.

Andere hulpmiddelen

Er zijn allerlei preparaten en capcules te koop, van knoflook, lecthine tot anti - oxidanten. Op termijn zijn de effecten gering en is er weinig bekend over de werking en de veiligheid. De Nederlandse Hartstichting raadt over het algemeen dergelijke preparaten en capcules af en adviseert een gezonde leefstijl.