|
BLOEDDRUK
Het hart trekt ongeveer 60 tot 80 keer per minuut samen, waarbij onafgebroken bloed door de slagaders en aders wordt gepompt. Het bloed vervoert zuurstof en voedingsstoffen naar alle delen van het lichaam en verwijdert afvalstoffen. De hoogte van de bloeddruk is afhankelijk van de weerstand die het bloed ondervindt als het in het lichaam wordt rondgepompt. Op het moment dat het hart samentrekt, wordt er veel bloed door de slagaders geperst en wordt de druk op de vaatwanden hoger. Dit is de bovendruk of systolische druk. Vervolgens ontspant het hart zich waardoor de druk op de vaatwanden afneemt. Dit is de onderdruk of diastolische druk.
Wanneer is de bloeddruk te hoog?
De bloeddruk van gezonde mensen schommelt. Zo is de bloeddruk 's morgens en 's avonds vaak wat lager dan 's middags. De bloeddruk stijgt bijvoorbeeld door lichaamsbeweging en praten. Ook stemmingen hebben invloed op de bloeddruk: door emoties zoals angst en boosheid stijgt de bloeddruk. Er zijn dan ook minstens 3 metingen nodig voor kan worden vastgesteld of er sprake is van een hoge bloeddruk. Deze metingen worden met tussenpozen van enkele weken gedaan, maar wel steeds op ongeveer hetzelfde moment van de dag en onder vergelijkbare omstandigheden.
De waarde van de bloeddruk wordt weergegeven in millimeters kwik, afgekort mmHg. Bij een meting wordt altijd eerst de bovendruk gemeten en daarna de onderdruk, en ook op die manier vermeld: bijvoorbeeld 160/95 mmHg. Als er sprake is van een hoge bloeddruk is meestal zowel de onder- als de bovendruk verhoogd. Het komt ook voor dat alleen de onderdruk of alleen de bovendruk is verhoogd. De bloeddruk is te hoog als de onderdruk hoger is dan 95 mmHg en/of de bovendruk hoger dan 160 mmHg [deze waarden gelden alleen voor volwassenen]. Een bloeddruk rond de 120/80 mmHg wordt als normaal beschouwd.
Oorzaken van hoge bloeddruk
In negen van de tien gevallen is geen duidelijke lichamelijke oorzaak aan te wijzen voor een hoge bloeddruk. Een enkele keer is hoge bloeddruk het gevolg van een ziekte van de nieren of de bijnieren. Wel is gebleken dat bepaalde leef- en eetgewoonten een nadelige invloed op de bloeddruk kunnen hebben. Mensen die roken of te zwaar zijn, hebben bijvoorbeeld meer kans op het krijgen van een hoge bloeddruk. Ook factoren als weinig lichaamsbeweging, overmatig alcoholgebruik en veel stress hebben hierop een ongunstige invloed.
Kan iedereen een hoge bloeddruk krijgen?
In principe kan iedereen een hoge bloeddruk krijgen, al lijkt het in bepaalde families meer voor te komen dan bij andere. Erfelijke aanleg speelt dan zeker een rol. Hoge bloeddruk kan op elke leeftijd voorkomen, maar naarmate mensen ouder worden, neemt de kans daar op toe. Tot 55 jaar komt hoge bloeddruk meer voor bij mannen dan bij vrouwen. Boven die leeftijd zijn juist de vrouwen in de meerderheid. Dit heeft voor een deel te maken met de overgang. De vrouwelijke geslachtshormonen beschermen vrouwen tegen hart- en vaatziekten. De beschermende werking van hormonen valt na de overgang weg. Bovendien worden veel vrouwen na de overgang zwaarder, wat kan leiden tot een verhoging van de bloeddruk. Hierdoor wordt de kans op hart- en vaatziekten nog groter. Ook mensen die op jongere leeftijd al een wat hogere bloeddruk hebben dan hun leeftijdgenoten, kunnen op oudere leeftijd eerder een te hoge bloeddruk krijgen.
Gevolgen van hoge bloeddruk
Van een te hoge bloeddruk merkt u zelf meestal niets. Als de bloeddruk geruime tijd te hoog is, kan dit ernstige gevolgen hebben voor uw gezondheid. Door de hoge bloeddruk kunnen beschadigingen in de vaatwanden ontstaan. Hierop zetten zich gemakkelijk vetten en cholesterol af, waardoor de bloedvaten langzaam nauwer worden en dichtslibben [atherosclerose of aderverkalking]. De weerstand in de bloedvaten neemt toe, waardoor het hart steeds harder moet werken om het bloed rond te pompen. Dit kan leiden tot een verdikte hartspier of uiteindelijk tot een verzwakt hart [hartfalen]. Vernauwing van de kransslagaders die het hart van zuurstof voorzien, kan een hartinfarct tot gevolg hebben. Vernauwing van de slagaders die de hersenen van bloed voorzien, kan tot een beroerte [herseninfarct] leiden. Ook de ogen en de nieren kunnen door hoge bloeddruk worden beschadigd. Zo'n nierbeschadiging kan weer een reeks andere gezondheidsproblemen met zich meebrengen.
Het risico op hart- en vaatziekten wordt niet alleen door de bloeddruk bepaald. Ook risicofactoren als roken, een te hoog cholesterolgehalte, suikerziekte en hart- en vaatziekten in de directe familie vergroten het risico.
De bloeddruk verlagen
Als eenmaal een te hoge bloeddruk is vastgesteld, bepaalt de arts in overleg met u de behandeling. U zult altijd het advies krijgen om een gezonde voeding te gebruiken en uw zoutinname te beperken. Een diëtist[e] kan u behulpzaam zijn bij het samenstellen van een evenwichtig voedingspatroon. Daarnaast is een gezonde leefstijl sowieso belangrijk, dat wil zeggen voldoende beweging, stoppen met roken en zo ontspannen mogelijk leven. Met het aanpassen van uw leefstijl en door te letten op uw zoutgebruik kan de bloeddruk dalen. Blijft de bloeddruk te hoog, dan zal uw arts medicijnen voorschrijven.
Voor het verlagen van de bloeddruk is het dus belangrijk:
- gezond te eten en de zoutinname te beperken;
- af te vallen bij overgewicht;
- een gezonde leefstijl na te streven: voldoende beweging, niet roken en zo ontspannen mogelijk leven;
- [eventueel] medicijnen te gebruiken.
Goede voeding
Jammer genoeg denken veel mensen dat gezond eten 'saai' is en ongezond eten 'lekker'. Over smaak valt natuurlijk niet te twisten, maar vooroordelen mogen best uit de wereld worden geholpen. Gezond eten kan namelijk heel lekker zijn. Daarnaast heeft het een heleboel voordelen. U voelt zich meestal fitter, omdat u voldoende voedingsstoffen binnen krijgt. Bovendien kan een goede voeding het cholesterolgehalte van het bloed verlagen. De kans op aderverkalking is dan kleiner. Verder blijft u gemakkelijker op een goed gewicht en dat is ook gunstig voor de bloeddruk. Redenen genoeg om de overstap naar gezonde voeding te maken.
Het is belangrijk gevarieerd te eten, zuinig te zijn met zout en matig te zijn met verzadigd vet.
Een goede balans bereikt u meer brood, aardappelen, rijst, pasta, groenten, peulvruchten en fruit te eten. Daardoor krijgt u minder vet en meer vezels binnen. Dat is goed voor uw gezondheid.
Minder zout
Nederlanders eten veel zout, wel zo'n 9 gram per dag!!! Dat is veel meer dan nodig is, 3 gram is al voldoende. Verse voedingsmiddelen bevatten van nature weinig zout. Het meeste zout dat we binnen krijgen, voegen we zelf aan ons eten toe of wordt door fabrikanten aan voedingsmiddelen toegevoegd. Zout bevat natrium [afgekort Na]. Dit is de stof in zout die de bloeddruk verhoogt; 1 gram zout bevat ongeveer 400 milligram [0,4 gram] natrium. Door minder zout te eten, gaat de bloeddruk meestal omlaag. Er zijn echter mensen die niet gevoelig zijn voor een zoutbeperking.
Nadat is vastgesteld dat u een te hoge bloeddruk hebt, zal uw arts u adviseren uw zout gebruik te beperken. Meestal tot 3 - 6 gram per dag. Eventueel kunt u in overleg met de diëtist[e] bepalen op welke manier dat kan. Bijvoorbeeld door geen zout aan de warme maaltijd toe te voegen, broodbeleg met minder zout te gebruiken of producten met minder zout te kopen. Als het een keer niet lukt om minder zout te eten, dan hoeft u daar niet over in te zitten.
Afvallen bij overgewicht
Als het lichaamsgewicht toe neemt, stijgt de bloeddruk. Overgewicht is dus ongunstig voor de bloeddruk. Te zware mensen hebben ook vaker een te hoog cholesterolgehalte en nogal eens een minder goede suikerstofwisseling. Als iemand afvalt, lossen deze problemen zich vaak voor een deel van zelf op.
Meer lichaamsbeweging
Nederlanders bewegen steeds minder. Dat is jammer, want voldoende beweging is goed voor lijf en leden. Hart en longen blijven in conditie, de bloedvaten blijven soepel, cholesterol krijgt minder kans en het gewicht blijft beter op peil. Een bijkomstig voordeel van beweging is dat het een ontspannende uitwerking heeft op lichaam en geest. Dit heeft weer een gunstige invloed op de bloeddruk.
Gezond bewegen betekent elke dag actief zijn. Elke dag minstens een half uur inspannen is het streven. Een verhoogde hartslag en een paar zweetdruppels horen daarbij. Toch hoeft u niet buiten adem te raken. U kunt het half uur verdelen over bijvoorbeeld drie keer 10 minuten of twee keer een kwartier. Meer bewegen betekent niet dat u perse lid moet worden van een sportvereniging of een paar keer per week moet gaan joggen. Ook ramen lappen, de stoep vegen, tuinieren, de hond uit laten, traplopen, stevig wandelen, zwemmen en de fiets pakken voor een boodschap zijn goede voorbeelden. Twijfelt u over uw gezondheid? Overleg dan met uw arts welke activiteiten goed bij u passen.
Stop met roken
Iedereen weet dat roken heel slecht is voor longen, hart en bloedvaten. Roken beschadigt en vernauwt de bloedvaten, verhoogt de bloeddruk en veroorzaakt longkanker. Redenen genoeg om het niet te doen. Stoppen met roken kost misschien wat moeite, maar is zeker niet onmogelijk. Jaarlijks lukt het 100.000 mensen om te stoppen. De volgende tips verhogen uw kans van slagen:
- Bepaal van tevoren wanneer u wilt stoppen [kies een datum], dan kunt u zich voorbereiden;
- Vertel het aan mensen in uw omgeving: zij kunnen u steunen;
- Stop radicaal, dat geeft de meeste kans op succes;
- Stop zo mogelijk tegelijk met iemand anders, dan kunt u elkaar helpen;
- Maak een lijstje van uw redenen om te stoppen, formuleer deze positief. Houd dit lijstje binnen handbereik [bijvoorbeeld in uw portemonnee];
- Ga uw rookgewoonten na, want als u die kent weet u ook wat u kunt doen om de verleiding niet te groot te laten worden;
- Doe alles weg wat u aan roken herinnert;
- Verander in de eerste week uw eet- en drinkgewoonten: drink veel water, eet veel vers fruit en vermijd gezelligheidsdranken als koffie, thee en alcohol;
- Neem wat extra tijd voor uzelf en zorg voor lichamelijke ontspanning, zoals wandelen en zwemmen.
Voldoende ontspanning
We hebben allemaal wel eens te kampen met spanningen. Sommige mensen kunnen niet goed omgaan met spanningen of staan onder zware druk. Dat is schadelijk voor uw gezondheid. Het is dan ook belangrijk dat u regelmatig zorgt voor ontspanning.
Enkele tips:
- Als u problemen heeft, krop ze dan niet op maar bespreek ze met uw partner, een goede vriend[in], de huisarts een collega of uw baas;
- Zorg dat er op een dag momenten zijn dat u niets hoeft;
- Zoek afleiding in een hobby of sport;
- Ga tijdens de lunchpauze op uw werk bijvoorbeeld buiten wandelen;
- Wind u niet op over kleine dingen, maak uzelf niet wijs dat alles tegen zit.
Behandeling met medicijnen
Met het aanpassen van uw leefstijl en door te letten op uw zoutgebruik kan de bloeddruk dalen. Blijft de bloeddruk te hoog, dan schrijft uw huisarts u tevens medicijnen voor. Er zijn verschillende soorten geneesmiddelen om hoge bloeddruk te behandelen. Als uw bloeddruk een jaar of langer goed is, kan uw huisarts samen met u bekijken of u uw medicijngebruik kunt verminderen. In veel gevallen moeten medicijnen tegen een hoge bloeddruk echter levenslang worden gebruikt.
Er zijn mensen die het niet zo nauw nemen met de medicijnen, vooral omdat ze nergens last van hebben. Dit is niet verstandig, omdat de kans op een hartinfarct of een beroerte dan groter wordt. Neem uw medicijnen volgens voorschrift in. Stop nooit ineens met het gebruik. Overleg altijd eerst met uw arts!
In het begin kunt u last hebben van bijwerkingen, maar de meeste verdwijnen na verloop van tijd. Meld eventuele klachten altijd aan uw arts, ook als u denkt dat ze niets met de medicijnen te maken hebben. Er zijn vele soorten middelen tegen hoge bloeddruk. Dus als u een bepaald medicijn niet goed verdraagt, is er altijd wel een ander dat beter bij u past.
Wilt u meer schriftelijke informatie over een gezonde leefstijl, gezonde voeding, meer bewegen en stoppen met roken, bel dan met de Nederlandse Hartstichting, 070 - 315 55 55
Nieuwsbericht: 25 - 08 - 2001
Handje drop jaagt bloeddruk al op.
Dat het eten van flinke hoeveelheden drop kan leiden tot een steiging van de bloeddruk was bekend. Uit onderzoek uit Zweden en IJsland blijkt nu echter dat je daar niet eens zo'n dropverslaafde voor hoeft te zijn: slechts een handvol dropjes per dag veroorzaakt na twee weken al een duidelijk meetbare stijging van de bloeddruk.
Dat meldt het laatste nummer van het wetenschappelijk tijdschrift The Journal of Human Hypertension, een uitgave van het gezaghebbende blad Nature. Wetenschappers van universiteitsziekenhuizen in Reykjavik en Göteborg onderzochten bij gezonde vrijwilligers het effect van het eten van 50 tot 200 gram drop per dag, gedurende twee tot vier weken. De bloeddruk werd steeds vlak voor, tijdens en na de dropconsumptie gemeten.
Uit de studie bleek dat de mate van bloeddrukstijging een lineair verband hield met de hoeveelheid drop die werd genuttigd. En dat dus ook al bij de hoeveelheid van 50 gram drop per dag [niet meer dan een bescheiden rolletje] sprake is van een licht verhoogde bloeddruk.
Glycyrrhetine-zuur, het bloeddruk verhogende bestand deel van drop, komt overigens ook voor in tal van andere producten zoals thee, kauwgom, oliën en pruimtabak.
| 
