Medisch : De psycholoog
Psychische klachten rond whiplash.
Roelf Jan Takens, klinisch psycholoog en psychotherapeut, verbonden aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en werkzaam in zijn eigen (psychotherapie)praktijk in Ouderkerk a.d. Amstel, beantwoordt vragen rond psychische klachten.
1. Wat is het verschil tussen de disciplines psychiatrie, psychologie en psychotherapie?
Een psychiater is een artsspecialist, die zich na de medische studie in de psychiatrie gespecialiseerd heeft (45 jaren opleiding). Psychologen kunnen na hun universitaire studie een postdoctorale opleiding tot psycholoog in de gezondheidszorg volgen (2 jaar) en daarna nog eens tot klinisch psycholoog (3 jaar), of tot psychotherapeut (totaal 4-5 jaar). Zij mogen, in tegenstelling tot psychiaters geen medicijnen voorschrijven. Voor psychische problemen die men als whiplashpatiënt kan ervaren, kan men bij alle genoemde disciplines terecht. De huisarts weet doorgaans het best naar wie verwezen kan worden. De titels psycholoog in de gezondheidszorg, klinisch psycholoog en psychotherapeut zijn, net als de titel arts en psychiater, wettelijk beschermd in het kader van de wet BIG. Dit betekent dat zij als beroepsbeoefenaren bij de overheid geregistreerd staan en onder andere onder het medisch tuchtrecht (eventueel doorklikken) vallen. Daarmee tracht de overheid de kwaliteit van de beroepsuitoefening op een zo hoog mogelijk niveau te garanderen en (potentiële) consumenten van de gezondheidszorg te beschermen tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen.
2. Met wat voor klachten komen whiplashpatiënten vaak bij de psycholoog terecht?
Door het lichamelijke ongerief dat whiplashpatiënten ervaren worden zij voortdurend herinnerd aan het ongeval waardoor het nekletsel ontstaan is. Dat kan allerlei emoties oproepen, zoals verdriet, woede (zij hebben me dit aangedaan) en schuldgevoelens (als ik toen niet ... dan had ik het niet gehad). Het vooruitzicht blijvend geïnvalideerd te zijn, kan tot depressieve klachten leiden. En vergeet niet het onbegrip dat men vaak in de omgeving aantreft. De omgeving beseft vaak onvoldoende hoe naar en moeilijk het leven met een whiplash is en heeft de neiging de klachten van de whiplashpatiënt te ignoreren of te bagatelliseren (hou er nou eens over op).
3. Heeft medicijngebruik zin bij whiplash?
Niet speciaal. Natuurlijk kan een antidepressivum wel eens helpen als men zich maar moeilijk over het verdriet heen kan zetten. Maar pas vooral op voor een chronisch gebruik van dit soort middelen. Zoek dan liever hulp bij een psycholoog, psychiater of psychotherapeut.
4. Stel dat de emotionele ontregeling een ontregeling van hersengedeelten is, heeft een psychologische behandeling dan nog zin?
Dat kan heel goed. De psychologische behandeling zal met name gericht zijn op het (beter) accepteren van de whiplash als handicap: hoe kun je er (beter) mee omgaan, hoe kun je er (beter) met je omgeving over praten, enzovoorts.
5. Heeft iemand met een kwetsbaar karakter meer kans op whiplash?
Nee, dat is flauwekul. Maar wel is het zo dat de ene mens er gemakkelijker mee omgaat dan de ander. Mensen verschillen nu eenmaal in hun copingstijl (= de wijze van omgaan met moeilijkheden en tegenslagen in het leven). Dat heeft met allerlei factoren te maken: hoe je bent opgevoed, de mensen in je omgeving, hoe je zelf van nature in je vel zit, enzovoorts.
6. Heeft u succes met uw behandelingen?
Moeilijk om daar in algemene zin op te antwoorden. Het hangt erg af van het type patiënt waar je mee te maken krijgt. En het moet natuurlijk ook nog eens klikken tussen patiënt en therapeut. Dat is erg belangrijk in psychotherapie. Maar goed, om toch iets van een antwoord te geven: in het algemeen blijkt zon 70% van de mensen redelijk tot goed van psychotherapie te profiteren. Zon 30% schiet er minder tot zelfs helemaal niet mee op. Dit zijn tenminste de cijfers die uit wetenschappelijk onderzoek naar voren komen.
7. Wordt de behandeling vergoed?
Meestal wel. Dat kan door de verzekering zijn, of vanwege de RIAGG. Maar niet alle (particuliere) verzekeraars vergoeden (langerdurende) psychotherapie. Informeer bij uw ziektekostenverzekeraar of lees hier meer over op de website van de Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie (http://www.psychotherapie.nl). Overigens, een bezoek aan een psychiater (= artsspecialist) wordt wel vergoed, evenals kortdurende psychologische hulp gegeven door bij het NIP geregistreerde zgn. 1e lijns psychologen.
8. Zijn er wachttijden voor therapie?
Wachtlijsten in de gezondheidszorg zijn nog steeds een probleem, ook voor psychologische/ psychotherapeutische hulp. In het algemeen kan men sneller bij zelfstandig gevestigde psychiaters, psychologen en psychotherapeuten terecht dan bij instanties als het RIAGG. Het streven is om na aanmelding de patiënt binnen 2 weken te spreken
9. Waar kan een whiplashpatiënt voor meer informatie terecht?
Voor meer informatie over wat psychotherapie inhoudt, kunt u terecht op de website van de Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie (NVP). U vindt daar ook adressen van geregistreerde psychotherapeuten in uw omgeving. Ook kunt u terecht op http://www. hulpgids.nl
10. Heeft u nog tips voor whiplashpatiënten?
Ja, vooral deze: vind jezelf geen aansteller. Whiplash is een serieuze handicap, waar je in het dagelijks leven voortdurend mee geconfronteerd wordt. Hoe moeilijk dat ook is, probeer niettemin het leven liefst zo normaal mogelijk tegemoet te treden........
Bron: Whiplash-Reflex
