Wat is het?

Een zweepslag is een spierletsel. Dit letsel kan variëren van een verrekking tot een gehele of gedeeltelijke scheur. De medische term voor zweepslag is coup de fouet. In de meeste gevallen vindt een zweepslag plaats in de kuitspier. Per jaar krijgt ongeveer 0,5% van de Nederlanders een zweepslag, met name mensen tussen de 25 en de 65 jaar. Bij mannen komt een zweepslag ongeveer anderhalf keer vaker voor dan bij vrouwen.

 

Hoe herkent u het?

Een zweepslag verloopt heel kenmerkend. Tijdens het bewegen, en soms ook in rust, heeft u ineens het gevoel dat er iets hards tegen uw kuit aankomt. Een bal bijvoorbeeld of, zoals de naam al aangeeft, een zweepslag. Soms gaat dit gevoel gepaard met een hoorbaar knapje. U voelt hevige, scherpe pijn en kunt niet meer op het been staan. Het komt regelmatig voor dat mensen flauwvallen van de pijn. Na een paar uur is het soms mogelijk om een eindje te strompelen. Dat lukt alleen wanneer u de voet sterk gebogen houdt en op uw tenen loopt. Op de plek van het letsel ontstaat een zwelling en na enige dagen ook een blauwe plek door een bloeduitstorting. Door het uitzakken van bloed naar beneden kan deze overigens wat lager zitten dan de plek waar u de pijn voelt.

 

Hoe ontstaat het?

Het is niet bekend hoe en waarom een zweepslag ontstaat. Het is wel gebleken dat het meer voorkomt bij sporten waar u wel eens met een gestrekt been op uw tenen staat en felle bewegingen maakt. Tennis (serveren) en volleybal (smashen) zijn bekende voorbeelden. Niet of slecht opwarmen voor het sporten verhoogt eveneens de kans op een zweepslag. In koud en vochtig weer is het risico hoger dan in warm en droog weer.

 

Is het ernstig en wat kunt u verwachten?

Een zweepslag is niet gevaarlijk. De schade die aan de spier is aangericht, is in de regel binnen drie weken weer hersteld, mits u er op een goede manier mee omgaat. Met goede oefeningen kunt u na een week alweer voorzichtig beginnen met lopen en na 4 tot 6 weken met sporten.

 

Wanneer naar de huisarts?

Veruit de meeste mensen met een zweepslag bezoeken vanwege de pijn en de onmogelijkheid te lopen de huisarts. De huisarts gaat na of de spier alleen verrekt of gedeeltelijk of geheel gescheurd is. Bij een gehele scheuring wordt u doorverwezen naar het ziekenhuis voor verdere behandeling.

 

Wat kunt u er zelf aan doen?

Om uw lichaam de kans te geven de schade zo goed mogelijk te herstellen, zijn er een aantal dingen die u zelf kunt doen.

 

Rust

De eerste paar dagen kunt u het been het beste zoveel mogelijk rust geven. Dit zal u geen enkele moeite kosten, want bewegingen zijn nog erg pijnlijk.

 

Koelen

Uw kuit kunt u koelen met ijs of met koud stromend water. Pas wel op dat het niet te koud wordt en dat het been onderkoeld raakt. IJs kunt u daarom beter niet op de blote huid leggen. IJsklontjes in een washandje zijn veiliger en net zo effectief. Als u koelt met koud stromend water haal het been dan om de paar minuten uit de straal totdat het weer wat opgewarmd is.

Geadviseerd wordt om vijf keer per dag zon twintig minuten te koelen.

 

Licht drukverband

In de meeste gevallen legt de huisarts een licht drukverband aan. Het is voor uzelf het prettigst als u dit steeds na het koelen weer bij uzelf aanlegt. Het verband hoort te beginnen bij uw tenen en te stoppen bij uw knie. Leg het eerste stukje van de verbandrol op de wreef van uw voet en maak daarna met het verband een slag om uw voet. Plaats de tweede laag zo dat u van de eerste laag nog ongeveer de helft ziet. Wikkel zo het verband verder naar boven toe om uw been. Trek het mee en dan heel licht aan zodat er wat druk op komt. Als u het fijner vindt om het verband echt strak om uw kuit te hebben, dan moet u voordat u het verband aanlegt eerst een laag vette watten om uw been leggen. U of iemand die u kan helpen, kan eventueel daarover advies vragen bij de drogist of apotheek. Vindt u dat toch te moeilijk om te doen dan kan een goed aangelegd drukverband rustig een paar dagen blijven zitten. U kunt dan over het verband heen koelen met ijs. U moet er wel voor zorgen dat het verband niet nat wordt.

Hebt u de indruk dat het verband niet meer goed zit, maak dan een afspraak bij uw huisartspraktijk.

 

Been omhoog

Houd de eerste week het been zoveel mogelijk hoog. Als u zelf bijvoorbeeld op de bank of een stoel gaat zitten, kunt u uw been op een krukje of bijzettafeltje met een kussentje leggen. Als u in bed ligt, hoeft u uw been niet omhoog te leggen.

 

Voorzichtig oefenen

Na ongeveer een week kunt u al wat gaan oefenen. Het is belangrijk dat u dat doet op geleide van de pijn, dat wil zeggen dat u alleen oefeningen doet waarbij u geen pijn heeft. Te snel belasten leidt vaak tot een nieuwe zweepslag. Veel mensen met een zweepslag komen tijdelijk onder behandeling van een fysiotherapeut. Deze kan u precies uitleggen en voordoen welke oefeningen u kunt doen. Door de oefeningen langzaam op te bouwen en vaak te herhalen, kunt u waarschijnlijk na zon zes weken weer normaal bewegen en lopen. Met sporten moet u de eerste maanden rustig aan blijven doen, vermijd daarbij felle kuitbewegingen.

 

Algemene adviezen en voorzorgsmaatregelen

Er zijn een aantal maatregelen die u kunt nemen om de kans op een zweepslag te verkleinen.

 

Goed opwarmen voor het sporten

Wat u ook gaat doen, opwarmen en de spieren rekken is altijd belangrijk. Zelfs voor bijvoorbeeld een korte boswandeling. De kuitspier kunt u rekken door de volgende oefening uit te voeren:

 

Oefening

 

- Ga met de benen naast elkaar staan

 

- Zet een been een halve meter naar achteren

 

- Buig langzaam door uw voorste been

 

- Laat de hak van uw achterste been op de grond

 

- Buig net zo lang door het voorste been tot u duidelijk spanning voelt in de kuit van het achterste been

 

- Houd deze stand een aantal seconden vast

 

- Doe hetzelfde nu met het andere been

 

- Herhaal de oefening een aantal malen

 

Goed kleden

Bij koud en vochtig weer is de kans op een zweepslag groter. In deze weersomstandigheden kunt u het beste een lange (trainings)broek aantrekken als u buiten gaat wandelen of sporten..