Nieuwe operatie technieken
De ontwikkelingen in de hartchirurgie staan niet stil. Vooral in de jaren na de laatste wereldoorlog zijn de operatietechnieken met enorme sprongen vooruitgegaan.
DE HART-LONG MACHINE
Zon 25 jaar geleden was de ingebruikname van de hart-long machine een grote doorbraak bij hartoperaties. Bij deze methode wordt het hart tijdens een operatie compleet stilgelegd en neemt de machine de pompfunctie van het hart over.
DE UTRECHT OCTOPUS METHODE
Een nieuwe ontwikkeling, die sinds september 1996 in praktijk wordt gebracht, is de zogenaamde Octopusmethode. Deze techniek is in het Academisch Ziekenhuis van de Universiteit Utrecht uitgedacht en verder ontwikkeld.
Het principe hierbij is dat het hart bij een bypassoperatie niet compleet wordt stilgelegd, maar slechts plaatselijk, namelijk op de plek rondom de te verrichten ingreep.
Het stukje van de hartspier waar de bypass moet worden aangebracht, wordt door middel van twee metalen houders, elk voorzien van vier of vijf zuignapjes, vastgezet en zo kan de operatie worden uitgevoerd terwijl het hart blijft doorkloppen.
Aan de overeenkomst met de armen en zuignappen van een octopus (inktvis) heeft deze operatiemethode zijn naam te danken.
De voordelen van deze techniek ten opzichte van de hart-long machine zijn aanzienlijk. Ten eerste is het beter voor het bloed, dat niet zoals in de hart-long machine met vreemde oppervlakten in aanraking komt, waardoor bloedbestanddelen beschadigd kunnen worden en er stollingsproblemen kunnen ontstaan. Verder hoeft niet altijd het borstbeen over de hele lengte worden doorgezaagd maar kunnen de bypasses via een opening tussen de ribben worden aangebracht.
Door de Octopusmethode wordt de patiënt ook minder belast, waardoor het herstel doorgaans veel sneller geschiedt dan na een operatie met de hart-long machine.
Nu is het nog niet zo dat de Octopusmethode op iedere patiënt kan worden toegepast. Het is op dit moment nog een experimentele techniek en het zal nog wel even duren voordat deze operatietechniek overal bij de daarvoor in aanmerking komende patiënten kan worden uitgevoerd.
DE BATISTA METHODE
Weer een heel andere techniek, die wordt toegepast bij gevallen van hartfalen. Met hartfalen wordt bedoeld dat het hart zodanig verzwakt is dat het zijn normale pompfunctie niet meer kan vervullen. Dit is een zeer ernstige aandoening, die meestal met medicijnen wordt behandeld.
Hartfalen is een gevolg van een sterk vergrote linker hartkamer, welk gedeelte verantwoordelijk is voor het rondpompen van het bloed door het lichaam.
Zon hartvergroting kan verschillende oorzaken hebben, waarvan het gevolg is dat de hartkamerwand verslapt en uitrekt en niet meer de elasticiteit bezit om de pompfunctie naar behoren uit te oefenen. Als ook medicijnen niet meer in voldoende mate kunnen helpen, blijft als enige oplossing eigenlijk nog een harttransplantatie over, maar daar zijn de mogelijkheden zeer beperkt.
Nu heeft een chirurg uit Equador, ene Dr. Batista, een andere mogelijkheid bedacht, waarmee in een aantal over de wereld verspreide hartcentra wordt geëxperimenteerd. Zijn simpele gedachte was: Als de buitenwand van de linker hartkamer te veel is uitgerekt, moeten we die wand weer kleiner maken door er een stuk van weg te nemen.
In principe klinkt dat heel logisch, maar lang niet iedere patiënt met hartfalen kan hiermee geholpen worden.
Zon hart in kwestie is op zich al van zeer slechte kwaliteit, maar het moet nog wel goed genoeg zijn om een operatie te doorstaan waarbij een deel van de hartspier wordt weggenomen en in de meeste gevallen ook de mitralis-klep (de hartklep tussen linker hartkamer en -boezem) moet worden gerepareerd of vervangen. Een zware ingreep dus.
Dr. Batista heeft inmiddels al meer dan 500 operaties volgens deze methode uitgevoerd, waarbij ongeveer 60% van het aantal geopereerde patiënten na een jaar nog in leven waren.
In Groningen is de eerste patiënt volgens de Batista-methode met succes geopereerd. In Maastricht zijn deze operaties, als gevolg van twee sterfgevallen korte tijd na de operatie, voorlopig opgeschort.
Ook de Batista-operaties verkeren nog in een experimenteel stadium, maar het ziet er toch naar uit dat verdere vervolmaking van dit systeem in de toekomst mogelijk is.
Hoe de Octopus- en de Batista-methoden zich in de toekomst ook verder mogen ontwikkelen, het is voor de hartpatiënt een geruststellende gedachte dat men wereldwijd onafgebroken blijft zoeken naar steeds betere technieken en middelen ter bestrijding van hartaandoeningen.....
D.V.
Bron: Tijdschrift Van Harte
